Kornelije Stanković

    Kornelije Stanković, kompozitor, pijanista i horovođa (Budim, 18.08.1831-05.04.1865). prve godine osnovnog i gimnazijskog školovanja proveo je u Aradu, Segedinu i Pešti, gde je kod privatnih nastavnika učio klavir i violinu. Od 1850.god. nalazi se u Beču, gde uči harmoniju i kontrapunkt kod S.Sechtera, komponuje svoje prve kompozicije i javno izvodi dve svoje Liturgije. Pod uticajem slavenofilskih krugova, čije je važno središte tada bio Beč, odlazi 1855 u Sremske Karlovce, da bi tamo proučio i zabeležio, dotle samo usmenom tradicijom očuvano, srpsko crkveno pojanje.

     Stankovićev rad smatra se utemeljivačkim i pionirskim zbog toga što je svome poslu pristupio sa većom stručnom spremom nego njegovi prethodnici ( J. Šlezinger, N. Đurković, M. Milovuk, A. Kalauz ), i što je naročitu pažnju obraćao originalnom svetovnom i duhovnom narodnom napevu. Njegov rad je melografski i stvaralački u isti mah, jer je sve sakupljene melodije dao u svojoj harmonizaciji, što je bila naročita novina u crkvenom pojanju koje je dotle bilo izvođeno samo jednoglasno.

     Svetovne narodne melodije prilagođavao je izvođačkim mogućnostima sredine kojoj su bile namenjene, zbog čega ih je dao u jednostavnoj, klasičnoj harmonizaciji za hor ili klavir. Korak dalje od školskih harmonizacija predstavljaju njegove klavirske kompozicije virtuozno-briljantnog karaktera ( varijacije na teme Ustaj, ustaj Srbine i Što se bore misli moje ), a sasvim originalne tvorevine su pesme koje je komponovao za dramu Prethodnica srpske slobode ili Srpski hajduci Đ. Maletića, mešoviti hor Crnogorac Crnogorki ( stihovi Đure Jakšića) i Himna Srbije ( stihovi J. Jovanovića- Zmaja ), koja je izgubljena.

     Sa današnjih naših stanovišta posmatrano, Stankovićevo delo ima svoj najveći značaj u tome što je zabeležio i time sačuvao od zaborava narodne tvorevine svoga doba, dakle blago staro više od jednog stoleća.